بهشت گمشده ایران یا گرگان پر از جاذبه‌های طبیعی و زیبا است؛ از جنگل‌های بکر گرفته تا آبشار‌ها و رودخانه‌های خروشان! این زیبایی‌ها به‌قدری زیاد هستند که گاهی از جاذبه‌های تاریخی این شهر غافل می‌مانیم. خانه های تاریخی گرگان از جمله این جاذبه‌های تاریخی‌اند که خبر از تاریخچه غنی این شهر به ما می‌دهند.
خانه های سنتی گرگان در دوره‌های مختلفی ساخته شده‌اند. این خانه‌ها معماری زیبا و باشکوهی دارند، برای همین نظر بسیاری از تاریخ‌دوست‌ها یا علاقه‌مندان به هنر معماری را به خود جلب می‌کنند. به این خانه‌ها که بروید، گویی به تاریخ ایران سفر کرده‌اید.
خانه های سنتی گرگان گنجینه‌ای از دوران گذشته هستند. این خانه‌ها هر کدام ویژگی‌هایی دارند که با دانستن آنها مجاب می‌شوید که به گرگان بروید و خانه‌های تاریخی را از نزدیک ببینید. اما در این مقاله می‌خواهیم درباره خانه های تاریخی گرگان صحبت کنیم.
معرفی خانه های تاریخی گرگان
هر شهر با توجه به اقلیم منطقه، فرهنگ و نوع ساختمان‌سازی، خانه‌هایی با معماری متفاوت دارد. از خانه های سنتی گیلان گرفته تا شهرهای جنوبی، هر کدام معماری خاص خود را دارند؛ خانه های سنتی گرگان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. از جمله خانه های تاریخی گرگان عبارتند از:
سرای باقری‌ها
سرای باقری‌ها یا خانه باقری‌ها یکی از ارزشمندترین یادگار‌های گذشته گرگان است که در حاشیه جنوبی یکی از معابر قدیمی شهر قرار دارد. این خانه با حدود ۲۵۰۰ متر مساحت به‌عنوان بزرگترین خانه تاریخی در شهر گرگان شناخته می‌شود.
سرای باقری‌ها از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که از جمله آنها می‌توان به شربت‌خانه، عکاس‌خانه، فروشگاه صنایع دستی و هتل بوتیک اشاره کرد. این اثر ماندگار چه از لحاظ سبک معماری و چه از لحاظ تاریخی ارزش زیادی دارد.
شما می‌توانید با گشت‌و‌گذار در سرای باقری‌ها از بخش‌های مختلف این خانه دیدن کنید؛ سپس به‌سراغ فروشگاه صنایع دستی آنجا بروید و برای عزیزان چشم به راه خود سوغاتی بخرید.
- آدرس: ایران، استان گلستان، گرگان، خیابان امام خمینی، سرای باقری‌ها
- شماره تماس: ۰۱۷۹۱۰۱۰۰۷۷
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۸ تا ۲۳
- هزینه بازدید: رایگان
- آدرس صفحه اینستاگرام: sarayebagheriha@
خانه شیرنگی
هر چند خرید آپارتمان نوساز در رشت و شهرهای شمالی رایج است، اما برخی افراد به خانه‌هایی با بافت قدیمی علاقه دارند. آنها نه‌تنها می‌خواهند که خانه خود را به سبک قدیمی بازسازی کنند، بلکه تمایل زیادی برای تماشای خانه‌های قدیمی از خود نشان می‌دهند. اگر شما هم جزء این دسته از افراد هستید، توصیه می‌کنیم که به خانه شیرنگی در گرگان بروید. این خانه که به آن خانه شیرنگی‌ها هم می‌گویند، از زمان قاجار به جا مانده و معماری بسیار باشکوهی دارد.
معماران در ساخت خانه شیرنگی از آجر و خشت خام استفاده کرده‌اند. آنها سقف خانه را هم با سفال پوشانده‌اند. وقتی به زیر سقف این خانه نگاه می‌کنید، تزئینات گچ‌کاری ظریف و زیبایی را می‌بینید که جذابیت هنر معماری ایرانی را هویدا می‌کنند.
نام خانه تاریخی شیرنگی به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است. این خانه در سال ۱۳۷۹ به‌شماره ثبت ۳۳۳۲ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت.
- آدرس: محله نعلبندان و جنب امامزاده نور
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۱۰ تا ۲۰
- هزینه بازدید: رایگان
سرای تقوی‌ها
یکی دیگر از خانه های تاریخی گرگان با بافت قدیمی، سرای تقوی‌ها یا خانه تقوی‌ها است. سرای تقوی‌ها از دوران قاجار به جا مانده و به فردی به نام محمدتقی تقوی تعلق دارد. این خانه را با توجه به شاخصه‌های معماری خانه‌های شمالی بنا کرده‌اند.
یکی از ویژگی‌هایی که باعث افزایش جذابیت خانه تقوی‌ها برای علاقه‌مندان به هنر معماری شده، ساختن آن به سبک معماری درونگرا و برونگرا است. این خانه حدود ۲۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و شامل ۱۰ حیاط فرعی و اصلی می‌شود.
سرای تقوی‌ها حالا به یک کافی‌شاپ به نام جان و دل تبدیل شده است. شما می‌توانید به این خانه تاریخی بروید و با صرف خوراکی‌های کافی‌شاپی از بودن در آنجا لذت ببرید.
- آدرس: خیابان امام خمینی، آفتاب ۱۵، جنب امامزاده نور، سرای تقوی‌ها
- شماره تماس: ۰۱۷۳۲۲۲۲۶۰۶
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۱۰ تا ۲۰
- هزینه بازدید: رایگان
خانه امیرلطفی
از جمله خانه‌های باشکوهی که یادآور دوران گذشته در شهر گرگان هستند، می‌توان به خانه امیرلطفی اشاره کرد که حالا تبدیل به یک موزه صنایع دستی شده است. این خانه ۲ طبقه در زمینی با مساحت ۹۵۶ متر مربع قرار دارد و قدمت آن به دوران قاجار باز می‌گردد.
شما می‌توانید در خانه یا موزه صنایع دستی امیر لطفی از تماشای آثار صنایع دستی گرگان لذت ببرید. خانه امیر لطفی بنایی باشکوه هم دارد؛ بنابراین حتی تماشای معماری بی‌نظیر این بنا به تنهایی می‌تواند بسیار لذت‌بخش باشد.
آدرس: میدان وحدت، خیابان امام خمینی (ره)، لاله ۱۱، پشت مسجد جامع گرگان، خانه امیر لطفی (موزه صنایع دستی گرگان)
- شماره تماس: ۰۱۷۳۲۲۲۶۹۵۰
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۹ تا ۱۷:۳۰
- هزینه بازدید: رایگان
خانه فاطمی
قیمت آپارتمان در گیلان یا گلستان که بافتی قدیمی دارند، پایین است؛ اما می‌خواهیم خانه‌ای را به شما معرفی کنیم که با وجود معماری سبک قدیمی ارزش بالایی دارد. خانه فاطمی به‌عنوان یکی از منحصربه فرد‌ترین خانه‌های قدیمی گرگان شناخته می‌شود که قدمت آن به ۱۲۰ سال گذشته باز می‌گردد. این بنا در زمان قاجار ساخته شد و از آن زمان تا به امروز در خیابان سرخواجه گرگان خودنمایی می‌کند.
خانه فاطمی به سبک معماری تلفیقی بنا شده است، یعنی در ساخت آن از معماری ایرانی و اروپایی الهام گرفته‌اند. شما می‌توانید در بخش‌های مختلف این خانه نشانه‌هایی از معماری ایرانی و اروپایی را ببینید و غرق در زیبایی آنها شوید.
خانه فاطمی وسعتی به اندازه ۱۲۰۰ متر مربع دارد و ظاهر آن شبیه به ۲ شکل مستطیلی است. این خانه با حیاط وسیع و باصفا فضایی لذت‌بخش برای گردشگران را به‌وجود می‌آورد.
وقتی به بخش ورودی این خانه نزدیک می‌شوید، پله‌های آن توجه شما را به خود جلب می‌کنند. در واقع بخش ورودی این خانه شامل ۴ پله منحنی‌شکل می‌شوند.
- آدرس: خیابان سرخواجه، کوچه هشتم، خانه فاطمی
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۱۰ تا ۲۰
- هزینه بازدید: رایگان
خانه گفتمان
یکی دیگر از برجسته‌ترین آثار تاریخی در گرگان خانه گفتمان است که به آن خانه کبیر نیز می‌گویند. این خانه در یکی از محله‌های بافت قدیمی گرگان به نام دوشنبه بنا شده و معماری خاص و زیبایی دارد. قدمت خانه گفتمان به زمان قاجار بر می‌گردد.
خانه گفتمان را شخصی به نام حاج محمد کبیر بنا کرد. ایشان در زمان خود یکی از بزرگترین تاجران استرآباد یا همان گرگان قدیم بودند.
خانه گفتمان ۲ طبقه دارد و شامل بخش‌های شمالی و جنوبی می‌شود. معماران در ساخت این خانه از مصالحی مثل چوب، آجر، گل، کاه‌گل، آهک، خشت و سفال استفاده کرده‌اند. آنها برای تزئینات خانه نیز پنجره‌های چوبی ارسی‌شکل و مشبک را در بخش‌های مختلف خانه قرار داده‌اند که به زیبایی بنا می‌افزاید. شیشه‌های رنگی این پنجره‌ها نیز نمایی زیبا به خانه می‌بخشد.
شما می‌توانید در خانه گفتمان عکس‌هایی زیبا بگیرید و در قاب خاطرات ثبت کنید.
آدرس: سبزه مشهد، خیابان رسالت بیست و چهارم، خیابان مصلی یکم، خیابان سرچشمه، خانه گفتمان (خانه کبیر)
- شماره تماس: ۰۱۷۳۲۲۲۱۵۶۱
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۸ تا ۱۴
- هزینه بازدید: رایگان
- آدرس صفحه اینستاگرام: @goftemangorgan
- آدرس سایت: https:///gudro.ir
خانه مفیدیان
از جمله باشکوه‌ترین خانه‌های تاریخی در گرگان می‌توان به خانه مفیدیان اشاره کرد. خانه مفیدیان در سال ۱۳۲۷ یعنی زمان قاجار بنا شد. شخصی به نام ضیاءالدین مفیدیان این بنا را ساخت.
خانه مفیدیان از ۳ ساختمان و ۱ حیاط تشکیل می‌شود. معماران برای طراحی این خانه از متریال مختلفی استفاده کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به آجرکاری‌های زیبا یا درب و پنجره‌های چوبی و ارسی‌شکل اشاره کرد.
خانه مفیدیان حتی به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران در سال ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۵۴۲۳ به ثبت رسید.
- آدرس: خیابان سرخواجه (باغ پلنگ)، کوچه مفیدیان، خانه مفیدیان
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۱۰ تا ۲۰
- هزینه بازدید: رایگان
خانه دارویی
خانه دارویی یا خانه دارویی‌ها یکی از ماندگارترین آثار برجسته تاریخی است که به راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت. این جاذبه تاریخی ۲ ساختمان مسکونی را در دل خود جای می‌دهد. بنای واقع‌شده در بخش جنوبی در خانه در زمان پهلوی ساخته شد. بنایی را که در ضلع جنوبی خانه دارویی‌ها می‌بینید هم در زمان قاجار ساخته‌اند.
خانه دارویی در کوچه‌ای به نام دارویی در شهر گرگان ساخته شده است. نام این خانه هم در فهرست آثار ملی کشور ایران می‌درخشد.
- آدرس: خیابان باغ شاه (ملل)، کوچه پشت سپاه، خیابان دارویی، کوچه دارویی ۶
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۱۰ تا ۲۰
- هزینه بازدید: رایگان
خانه شفیعی
اگر به بازدید از خانه های تاریخی گرگان علاقه دارید، توصیه می‌کنیم که حتماً سری هم به خانه شفیعی بزنید. این خانه با پلان مستطیلی‌شکل و کشیدگی شرقی و غربی ساخته شده و با ۲ حیاط با صفا و مرتبط به هم مانند نگینی در شهر گرگان می‌درخشد. حیاط‌های این خانه هر ۲ به‌صورت حیاط مرکزی طراحی شده‌اند.
معماران برای ساخت خانه شفیعی از مصالحی مثل آجر، خشت، چوب، اندود کاه‌گل و گچ استفاده کرده‌اند. سقف این خانه را هم به‌شکل کاه‌گلی و با پوشش سفالی ساخته‌اند.
- آدرس: محله سرچشمه
- ساعات بازدید: هر‌روز هفته از ساعت ۱۰ تا ۲۰
- هزینه بازدید: رایگان
کاخ آقا محمدخان قاجار
اگر می‌خواهید به یکی از اولین بنا‌های تاریخی در دوران قاجار سری بزنید، پیشنهاد می‌دهیم که به کاخ آقا محمد خان قاجار در گرگان بروید. این کاخ در زمان آقا محمد خان به دستور ایشان ساخته شد و حالا به‌عنوان یکی از جذابترین جاذبه‌های گردشگری گرگان به‌شمار می‌آید.
در زمان صفویه و در محل بنای این ساختمان، کاخ‌ها و عمارت‌های دیگری ساخته بودند. به دستور شاهان صفوی زمین این کاخ‌ها برای احداث دولت‌خانه خریداری شده بود؛ اما بعد از به حکومت رسیدن آقا مجمد خان قاجار، تمام زمین‌ها به وی رسید.
آقا محمد خان دستور داد تا کاخ شخصی‌اش را در آنجا بنا کنند. ایشان ساختمان‌های بناشده در زمین را تخریب کرده یا از بین بردند؛ برای همین وقتی به کاخ آقا محمد خان می‌روید، فقط کاخ او را می‌بینید.
در زمان گذشته به کاخ آقا محمد خان قاجار، باغ عباس‌خانی هم می‌گفتند. این ساختمان معماری باشکوهی دارد که از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به ۲ ستون چوبی یا سرستون‌های مقرنس اشاره کرد.
شما می‌توانید از بخش بیرونی این ساختمان بدون هیچ محدودیتی در طی روز بازدید کنید.
- آدرس: خیابان کاخ، روبه‌روی دبیرستان ایرانشهر
کاروانسرای قزلق
از آنجا که کاروانسرا‌ها در واقع همان خانه‌های موقتی هستند که مسافران برای استراحت‌های بین‌راهی از آنها استفاده می‌کنند، بنابراین نام کاروانسرای قزلق را هم در این مطلب آوردیم. این کاروانسرا در فاصله ۳۵ کیلومتری استان گرگان قرار دارد و به‌عنوان یکی از کاروانسرا‌های کوهستانی شناخته می‌شود.
قدمت کاروانسرای قزلق احتمالاً به زمان صفویه بر می‌گردد. در ساخت این بنا از مصالح مختلفی استفاده کرده‌اند که از جمله آنها می‌توان به سنگ، ملات، گچ، آهک و ساروج اشاره کرد.
از جمله ویژگی‌های معماری کاروانسرای قزلق می‌توان به‌وجود حفره‌هایی در حجره‌های آن به‌منظور روشن‌کردن آتش در فصل‌های سرد سال و گرم‌کردن فضای داخلی اشاره کرد. این بنا به‌صورت سرپوشیده ساخته شده و داخل آن می‌توانید دالان‌ها یا اتاق‌هایی را ببینید.
کاروانسرای قزل الان محل مناسبی برای اقامت نیست و هیچگونه امکانات رفاهی در آنجا وجود ندارد؛ بنابراین صرفاً برای گشت‌و‌گذار و آشنایی با بافت بنا‌های تاریخی گرگان می‌توانید به این کاروانسرا بروید و آن را از نزدیک ببینید.
- آدرس: ۳۵ کیلومتری جنوب‌شرقی گرگان
- ساعت بازدید: از صبح تا قبل از غروب آفتاب
- هزینه بازدید: رایگان
خانه های تاریخی گرگان، بنا‌هایی جذاب و به یادمانی از گذشته
خانه های تاریخی گرگان بنا‌هایی جذاب و به یادماندنی از دوران گذشته هستند. وقتی به معماری و سبک طراحی این خانه‌ها دقت می‌کنید، غرق در شکوه و زیبایی آنها می‌شوید. خانه های تاریخی گرگان به‌دلیل استفاده از مصالح قدیمی، بافت تاریخی، معماری سنتی و بسیاری از ویژگی‌های مهم دیگر مشهور هستند و بسیاری از تاریخ‌دوستان یا علاقه‌مندان به هنر معماری در طی سال برای بازدید از آنها به شهر گرگان می‌روند.
اگر می‌خواهید خانه های تاریخی گرگان را از نزدیک ببینید، توصیه می‌کنیم که همراه با تور‌های گردشگری به این خانه‌ها بروید. در این تور‌ها سرپرست‌هایی حضور دارند که اطلاعات دقیق‌تر تاریخی را در اختیار شما می‌گذارند.
