امروزه شاهد افزایش ویلاها در زمین‌هایی با شیب زیاد هستیم. ویلاهایی در دامنه تپه‌های سرسبز با فضایی روشن و منظره‌ای زیبا در اطراف آنها، فضایی شگفت انگیز برای اقامت در سفر یا خرید ملک هستند. اما روند ساخت چنین ویلاهایی پیچیده‌تر است.
بنابراین برای ساختن و محوطه سازی آن، به گروه حرفه‌ای نقشه برداری، طراحی و اجرا نیاز داریم. گروهی که بتوانند طراحی متناسب با شیب زمین ارائه کرده و به اجرا درآورند. از طرف دیگر به مصالحی بسیار مقاوم‌تر از مصالح ساخت ویلاهای معمولی نیاز داریم.
به همین دلیل پروسه عملیات اجرای ساخت این نوع ویلا با چالش های خاصی همراه و معمولا زمان‌بر است. مثلا مصالحی با تراکم بیشتر نیاز است؛ و مراحل خاک‌برداری و خاک‌ریزی هزینه زیادی دارد. البته متراژ و میزان شیب زمین، هزینه را فقط اندکی کم و زیاد می‌کند؛ و در اصل موضوع تغییر چندانی ایجاد نمی‌کند.
با این همه ویلاهای مناطق شیب دار و دامنه تپه ها، متقاضیان زیادی دارند. و چنانچه استاندارد و اصولی ساخته شوند؛ در مرحله پایان کار و قابل فروش و اجاره شدن، تا حد زیادی می‌توانند هزینه ها را جبران کنند. این موضوع در محاسبه میزان سود ویلا سازی در شمال مهم است. در این مقاله می‌خواهیم درباره هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار و مزایای و معایب آن صحبت کنیم.
مزایای ویلا در زمین شیب دار
با تمام چالش‌ها و سختی‌های کار و با وجود بالا بودن هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار، این ویلا مزایایی دارد که باعث شده بسیاری اقدام به ساخت آن کنند. روشنایی این ویلاها در بیشترین حد است. محوطه اطراف آنها اغلب بسیار خلوت و دنج است و منظره زیبایی دارند که موجب محبوبیت آنها شده و طبعا قیمت بیشتری دارند.
با تمام سختی‌های کار، ویلا در زمین شیب دار طرفداران زیادی دارد. مثلا در میان متقاضیان خرید ویلا در گیلان تعداد قابل توجهی به دنبال محل مناسب در حومه و دامنه‌های سرسبز هستند. برخی از ویلاهای معروف جهان هم در دامنه‌ها ساخته شده‌اند. پس این موضوع اتفاقی نیست. بلکه به مزیت‌های این نوع ملک بستگی دارد. منظره عالی و بکر، رو به جنگل یا رو به دشت و تپه، جذابیت اصلی این ویلاها است.
مراحل ساخت ویلا در زمین شیب دار
زمین‌های شیب دار چشم انداز زیبایی دارند؛ و صاحب ویلایی با این منظره شدن بسیار خوشایند است. اما لازم است چالش‌های این کار را نیز متوجه شده و بپذیریم. هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار با ویلای معمولی تفاوت زیادی دارد. گرچه فروش این نوع ملک هم، قیمت بالاتری نسبت به انواع دیگر دارد؛ و سرمایه‌گذاران میزان قابل توجهی در نهایت سود می‌کنند.
مسافران و گردشگران هم به اقامت در این فضاها تمایل زیادی دارند و به همین دلیل، درآمد اجاره ویلا در شمال با ارائه خدمات در چنین مکان‌هایی، در مناطق دامنه کوه و تپه و نزدیک به جنگل افزایش پیدا می‌کند. در ساخت و ساز این نوع ویلاها، مواردی که در ادامه مطرح می‌شوند؛ حائز اهمیت هستند.
نقشه برداری
نقشه ساخت ویلا در سطح شیب دار چالش برانگیزترین مرحله کار است. برای نقشه‌برداری از زمین‌های شیب دار باید درصد شیب زمین مشخص شود. نقشه‌بردار حرفه‌ای باشد و هم‌زمان با طراحی سازه، اندازه شیب محل ساخت را هم مشخص کند. بدین ترتیب با عملیات پی‌ریزی، کار به مشکل برنمی‌خورد؛ و طبق اصول جلو می‌رود.
هزینه خاک برداری زمین برای ساخت ویلا در زمین شیب دار
در این زمینه نباید شیب ساختمان و شیب زمین هم‌راستا باشند. در غیر این صورت امکان سقوط ویلای ساخته شده در زمین شیب دار زیاد خواهد شد. گرچه برای مسطح کردن زمین مدنظر، در اغلب موارد لازم است که خاک جابه‌جا شود. اما چون خاک‌برداری و خاک‌ریزی (برش و پر کردن)، بخش مهمی از هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار محسوب می‌شود؛ ارزیابی دقیقی لازم است تا در جایی که ضرورتی ندارد؛ این کار به‌صورت اضافی انجام نشده و در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود.
فرآیند طراحی و پیکربندی ویلا
زمین‌هایی که در دامنه کوه‌ها قرار میگیرند، شیب متفاوتی دارند و برای ساخت ویلا در مناطق دارای شیب و در دامنه ها، از مرحله طراحی تا اجرا، باید از استانداردهای مربوط به زمین‌های متفاوت با درصد شیب مشخص تبعیت کرد. در زمین‌های مسطح، ساختمان به‌صورت عمودی بر روی زمین بنا می‌شود. اما در زمین‌های شیب دار این امکان وجود ندارد. تا جایی که امکان دارد کمی بی‌دقتی، منجر به ریزش ویلا و ساختمان در آینده شود.
تهیه مصالح
انتخاب بهترین مصالح از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به امکان فرسایش خاک در زمین شیب دار، از مصالح مقاومی مثل شن، ماسه و سیمان استفاده می‌شود.
زهکشی
توجه مناسب به زهکشی‌ها در جریان ساخت ویلا، برای هدایت آب‌های سطحی و زیرسطحی روی شیب اهمیت دارد. در صورتی که شیب زیاد باشد، آب زیادی در دامنه‌ها جمع خواهد شد که در ویلا و مصالح زیربنایی، تاثیر منفی دارد. لازم به ذکر است که نوع زهکشی نیز برای زمین‌های متفاوت استانداردهای مختلفی دارد و یکسان نیست.
اجرای پروژه و فونداسیون اصلی
فونداسیون یا پی پایین‌ترین قسمت سازه است. از طریق آن سنگینی سازه که در اینجا منظور خانه ویلایی است؛ به زمین منتقل می‌شود. به همین دلیل استحکام فونداسیون در مقاومت، ایستایی و استحکام ویلا، جایگاه مهمی دارد. این اقدام دارای ضوابط و آیین‌نامه‌های خاصی است که رعایت آنها الزامی است.
نحوه پی‌ریزی در یک زمین شیب دار با پی‌ریزی در زمین مسطح تفاوت دارد. معمولا از روش فونداسیون پله‌ای (پی پلکانی) برای پی‌ریزی سازه استفاده می‌کنند. در جایی که سطح زمین شیب دار است؛ اقتصادی‌ترین راه حل، پی پلکانی است. از این طریق فونداسیون به شکل پله‌های بتنی افقی در محل شیب زمین احداث می‌شود.
آماده کردن سطح زمین و خاک زیربنا براساس طرح اولیه
در این مرحله دو شیوه که یکی بر اساس خاک‌برداری و خاک‌ریزی و دیگری کاربرد فولاد است، برای مسطح کردن و آماده کردن زمین طبق نقشه‌ای که از قبل شکل اولیه‌اش طراحی شده، استفاده می‌شوند.
روش برش و پرکردن ( خاک برداری و خاک ریزی )
برش یا همان خاک‌برداری و پر کردن که همان خاک‌ریزی است؛ برای مسطح کردن زمین انجام می‌شوند. خاک را می‌توان برای پر کردن سطح در محل مشخص طرح، وارد کرد. همچنین می‌توان آن را طبق نقشه، از جایی که لازم است جدا کرد و با برش به بیرون محوطه ساخت و ساز منتقل نمود.
این دو اقدام از مواردی هستند که هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار را نسبت به ویلای عادی در زمین مسطح چند برابر بیشتر می‌کنند. دقت خاصی نیاز است که به کار اضافی در این زمینه و صرف هزینه بیشتر منجر نشود. تشخیص نوع خاک زمین را هم نباید کم‌اهمیت دید. چون در فرآیند ساخت مشکل ایجاد می‌شود. در واقع استفاده از خاک نامناسب، منجر می‌شود که برخی از خشت‌ها هنگام خیس شدن یا یخ زدن، متورم شده و به پایه‌ها آسیب بزنند؛ و تعمیرات مهندسی پر هزینه‌ای لازم شود.
استفاده از ستون های فولادی
روش دیگر جایگزین شیوه برش در آماده‌سازی سطح مدنظر برای ساختن ویلا در سطح شیب دار هستند. استفاده از جرثقیل برای بلند کردن خانه و ویلا بر روی ستون‌های فولادی، روشی به‌صرفه نسبت به شیوه قبلی یعنی برش و پرکردن است. این روش کاربردی، حتی امکان قرار دادن خانه، روی ارتفاع یا سطح آب را هم فراهم می‌کند.
محوطه سازی اطراف ویلا در زمین شیب دار
گرچه ساخت و ساز در زمین مسطح ساده‌تر و کم هزینه‌تر است؛ اما با طرحی دقیق، بر روی یک زمین شیب دار هم می‌توان ویلاسازی کرد و محوطه‌ای چشمگیر طراحی و اجرا نمود. همچنین می‌توان سرمایه‌گذاری موفقی انجام داد. پیش از هر اقدامی توصیه می‌شود برای ساخت محوطه و فضای مورد نظرتان، حتی بافت‌های فرعی را هم بررسی کنید.
سپس مواردی همچون آب و هوا و زاویه تابش آفتاب را بررسی نمایید. درختانی که ریشه بلند و محکمی دارند بهترین گزینه برای کاشتن در زمین‌های شیب دار هستند. چون هم از فرسایش خاک جلوگیری می‌کنند؛ و هم مانع رشد علف‌های هرز می‌شوند. از این‌رو برای کاهش هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار مناسب هستند.
چالش های ساخت ویلا در زمین شیب دار
عمده‌ترین مشکلات ساخت این نوع ویلاها، یکی شیب آنها است و دیگری نوع شیب. همان ابتدا تشخیص نوع شیب که از سمت زمین به سمت بالا یا پایین است و اندازه شیب ضروری است. اگر ویلا در پایین سراشیبی قرار گیرد یا بر روی آن، طراحی نقشه و برنامه ریزی برای ساخت آن روندی کاملا متفاوت پیدا می‌کند. ویلاهایی که به‌صورت کامل بر روی سراشیبی قرار میگیرند، معمولا چالش‌های بیشتری برای ساخت و ساز ایجاد می‌کنند. چند مورد از این چالش‌ها و مشکلات در ادامه ذکر شده‌اند:
- به هزینه و زمان بیشتر برای کار نیاز داریم.
- تامین آب و برق مورد نیاز، پیچیدگی خاصی دارد.
- دسترسی به ویلا سخت‌تر است.
- محوطه‌سازی نیاز به کار تخصصی و صرف هزینه بیشتری دارد.
به‌طور کلی می‌توان گفت که هزینه ساخت ویلا در زمین شیب دار چندین برابر است. در واقع فقط هزینه سیستم‌های پیچیده مورد نیاز برای تامین آب، گاز، برق و خاک‌برداری، گاهی بیشتر از مبلغ هزینه شده برای کل ساخت یک ویلا در زمین عادی و مسطح است. حتی در زمین‌های شیب دار متوسط هم به‌طور معمول نیاز به بتن بیشتر و گودبرداری عمیق‌تر توسط تجهیزات تخصصی خاک‌برداری یا انفجار بوده که شامل هزینه سنگینی می‌شود.
